دیسک کمر را چگونه با فیزیوتراپی درمان کنیم؟

پیش از آنکه بگوییم فیزیوتراپی کمر چیست، باید توضیح دهیم که فیزیوتراپی یک رشته پیراپزشکی است که با استفاده از ابزارهای مشخص و یا تمرینات ورزشی تاثیرگذار به بیماران کمک می‌کنند تا سلامت عضلات و استخوان‌های بدن خود را پس از بروز عارضه بدست آوردن و یا درد را در ناحیه آسیب دیده کاهش دهند. همچنین بهتر است در مورد ساختار ستون فقرات آگاهی داشته باشید تا بتوانید درد در هر ناحیه را تشخیص داده و دلیل آن را بیابید. با روش‌هایی که در فیزیوتراپی کمر استفاده می‌شود، عارضه‌های مختلف موجود در اندام کمر درمان می‌شود. در اکثر موارد فیزیوتراپی، عضلات حمایتی نواحی آسیب دیده را تقویت می‌کند تا فشار را از روی استخوان‌ها کم کند.

درمان کمر درد با فیزیوتراپی به‌عنوان روشی ایمن و بسیار مؤثر برای بهبود بخشیدن به انواع دردها در جهان شناخته‌شده است که به بیماران جهت کاهش درد در نواحی مختلف بدن از جمله کمر و همچنین بازگشت به عملکرد کامل و فاقد درد در ناحیه آسیب‌دیده کمک بسزایی خواهد کرد. فیزیوتراپی در بهبود عملکرد اندام‌ها و بالا بردن توانایی آن‌ها بسیار مؤثر بوده و به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک بسزایی خواهد کرد. فیزیوتراپیست، می‌تواند با استفاده از روش‌های درمانی فیزیکی، در کاهش مشکلات سیستم اسکلتی و سیستم عصبی نقش مهمی را ایفا کند. در طول دوره درمان کمر درد با فیزیوتراپی باید به استراحت پرداخته و کارهایی که برای دیسک کمر ضرر دارد را انجام ندهید و یا با نحوه درست انجام کارهای روزمره آشنایی پیدا کنید تا آسیب جدیدی به اندام کمر شما وارد نیاید.

اهداف و تأثیرات فیزیوتراپی کمر

معمولاً نتیجه اکثر کمر دردها با روش فیزیوتراپی کمر مثبت بوده و کمک خواهد کرد که بیمار از درد رهایی پیدا کند. ارزیابی به‌موقع و دقیق، در جلوگیری از بروز آسیب و درد بیشتر در بیماران، بسیار مهم خواهد بود، چرا که آسیب‌دیدگی‌های کمر درصورتی‌که بلافاصله برطرف نشوند، به‌مرور زمان بیشتر خواهند شد.

با توجه به تشخیص خاصی که جهت علت بروز درد در کمر هر فردی انجام می‌شود، درمان آن‌هم بالطبع متفاوت خواهد بود. گام اول در درمان مشکلات ناشی از آسیب‌دیدگی کمر، مدیریت درد و از بین بردن التهاب و تورم است، چرا که با انجام این کار می‌توان آسیب مستقیمی که در آن ناحیه ایجادشده را برطرف نمود. در این خصوص با توجه به آسیب به وجود آمده، استفاده از روش‌هایی از قبیل سوزن‌کاری خشک (درای نیدلینگ)، ماساژ درمانی و ترکشن و همچنین تحریک الکتریکی می‌تواند در درمان بسیار مفید و مؤثر باشد.

معمولاً روش درمانی تعیین‌شده توسط فیزیوتراپیست، جهت تسکین و بهبود دردهای کمر عبارت‌اند از:

• تسکین درد کمر
• بازگرداندن دامنه حرکتی و قدرت طبیعی فرد
• بازیابی عملکرد کامل فرد
• تعیین زمان و تعداد جلسات فیزیوتراپی کمر به وضعیت شما و همچنین عوامل مختلف دیگر بستگی دارد. در کنار شدت بیماری، زمان وقوع آن در بدن شما هم موردتوجه فیزیوتراپیست قرار می‌گیرد. در خصوص زمان وقوع باید بدانید که هرچه عارضه قدیمی‌تر بوده و زمان بیشتری فرد را درگیر خود کرده باشد درمان آن سخت‌تر بوده و در دسته آسیب‌های حاد قرار خواهد گرفت.

پیگیری جلسات فیزیوتراپی کمر به‌عنوان روشی مؤثر در درمان کمر درد شناخته می‌شود. لازم به ذکر است استفاده از این روش برای درمان در طولانی‌مدت خطر بروز عارضه‌های مشابه را در فرد کمتر خواهد کرد.

مزایای فیزیوتراپی در درمان دیسک

فیزیوتراپی یک روش درمانی بسیار مفید جهت بهبود و درمان طیف گسترده‌ای از مشکلات جسمی، به‌ویژه کمر درد محسوب خواهد شد. افراد زمانی که به فیزیوتراپی مراجعه می‌کنند، توسط متخصصین یک بررسی جامع از تاریخچه پزشکی و ارزیابی عملکرد فیزیکی آن‌ها توسط متخصصین انجام خواهد شد.

پس‌ازآن با توجه به تشخیص مشکل بیمار، مشخص می‌شود که چه تمرینات و روش‌های درمانی، جهت درمان و تسریع در روند بهبودی آنان مناسب‌تر خواهد بود. لازم است بدانید که درصد زیادی از افرادی که جهت مشکلات گوناگون و دردهای نواحی مختلف بدن، تحت فیزیوتراپی قرار داشتند، به نتایج مطلوب‌تری نسبت به افرادی فقط تحت درمان‌های مختلف دیگر مانند استفاده از داروهای مسکن و … بودند، دست پیدا کردند.  فیزیوتراپی از مزایای بسیاری برخوردار است و نه‌تنها یک روش درمانی بسیار مفید برای درمان کمر درد به شمار می‌رود، بلکه ابزاری مؤثر جهت جلوگیری از صدمات بعدی نیز خواهد بود.

مهم­ترین جنبه فیزیوتراپی در درمان دیسک، ایجاد یک برنامه ورزشی خانگی شخصی است. این همان چیزی است که فیزیوتراپی را از سایر گزینه های درمانی متمایز می­کند و نشان داده شده است که فیزیوتراپی، موثرترین قسمت در درمان هر نوع کمردرد است. درمان­های فعال (به­ جای گزینه­ های غیرفعال) همیشه نتایج طولانی مدت بهتری دارند و برای سلامتی شما نیز مناسب هستند. هدف کلی فیزیوتراپی، کمک به بیماران در بازگشت به وضعیت مطلوب در سریع­ترین زمان ممکن و بدون آسیب دیدگی موضعی می­باشد. پزشک متخصص، برای درمان دیسک، بیمار را به استفاده طولانی مدت از داروها یا انجام جراحی تشویق نمی کند، مگر این که کاملا ضروری تشخیص داده شود.

عوارض فیزیوتراپی کمر چیست؟

به طور کلی فیزیوتراپی کمر یا سایر انواع فیزیوتراپی دارای عوارض زیاد و جدی نیستند. اما ممکن است در طول جلسات فیزیوتراپی شما احساس کنید که درد شما شدت پیدا کرده و یا اینکه برخی تمرینات بر روی کمرتان فشار مضاعف وارد می‌کند. این مسئله را حتما باید با فیزیوتراپ در میان بگذارید. هرچند که فیزیوتراپی کمر اگر به صورت فعال انجام شود، احتمال بروز عوارضی مانند گرفتگی عضلات وجود دارد که جدی نبوده و عموما پس از 72 ساعت به صورت کامل رفع می‌شود. هرچند که ممکن است فیزیوتراپی کمر عوارض جدی‌تری را هم دنبال داشته باشد که بسیار نادر می‌باشد. بهتر است که فیزیوتراپ پیش از تشخیص روش فیزیوتراپی یا شروع درمان، به صورت کامل عارضه موجود در کمر شما را مورد بررسی قرار داده، مدارک پزشکی را مطالعه نموده و بهترین روش انجام فیزیوتراپی کمر را پیاده کند تا عوارض احتمالی را تا حد ممکن کاهش دهد.

انواع کمر درد

درواقع کمر از وزن قسمت‌های فوقانی بدن پشتیبانی کرده و امکان فعالیت‌های روزمره را برای انسان فراهم می‌کند. کنترل نواحی پا و لگن توسط اعصاب موجود در این ناحیه انجام می‌شود؛ بنابراین با توجه به این موضوع حتی کوچک‌ترین درد و عدم تعادلی هم می‌تواند روی کیفیت راه رفتن شما تأثیر بسزایی داشته باشد.

به‌عنوان‌مثال سیاتیک موجب فشرده شدن عصب سیاتیک شده که در پی این امر فرد دچار درد شدید، ضعف عضلات، بی‌حسی و محدودیت درحرکت خواهد شد. دیسک‌های فتق سبب التهاب، درد مزمن و همچنین فشرده‌سازی اعصاب خواهند شد.

گاهی اوقات، کمر درد ممکن است به دلیل یک بیماری یا شرایط خاص ایجاد شود که آن عبارت‌اند از:

• تومورها
• عفونت‌ها
• فیبرومیالژیا
• پوکی استخوان
• آرتروز

عملکرد فیزیوتراپ به این‌گونه است که علاوه بر علت کمر درد، به علائم آن‌هم نیز توجه خواهد کرد. اکثر بیماران با انجام فیزیوتراپی کمر، تنها بعد از طی چند جلسه به تسکین درد و بهبودی خواهند رسید. فیزیوتراپیست با توجه به نیاز بیمار، ممکن است برنامه ورزشی، ماساژ یا اقدامات پیشگیرانه را توصیه و تجویز کند.

درد کمر بر اساس همان ناحیه از کمر که دچار مشکل شده، می‌تواند به چند نوع مختلف تقسیم شود که در ادامه به‌طور کامل به شرح آن خواهیم پرداخت.

درد کمر در بخش‌های میانی

این نوع کمر درد ازلحاظ پزشکی تحت عنوان کوکسیدینیا (درد استخوان ران یا استخوان شکمی) شناخته خواهد شد. درواقع این درد قسمت کمر و نواحی اطراف آن مثل باسن، بخش‌های فوقانی ران و نواحی کشاله ران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. درد کمر در ناحیه میانی، از رایج‌ترین انواع کمر درد در میان افراد می‌باشد.

کمر درد در بخش فوقانی

در این مورد درد بین ستون فقرات و گردن پخش‌شده و فرد را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. سفتی شدید و ناراحتی در گردن و شانه را می‌توان از دیگر نشانه‌های آن دانست.

درد در سمت چپ کمر

در برخی شرایط ممکن است شما کمردرد را در سمت چپ پایین کمر احساس کنید. این نوع کمردرد احتمالا بخاطر تنگی کانال نخاعی بروز پیدا کرده است.

درد در سمت راست کمر

دلیل اصلی درد در قسمت پایین و سمت راست کمر، پارگی دیسک است. همچنین درد ناشی از سیاتیک هم می‌تواند یکی از دلایل این نوع کمردرد باشد. برای آشنایی بیشتر با طبقه بندی انواع کمر درد می‌توانید مقاله مربوطه را در سایت برجیس مطالعه نمایید.

مهم ترین دلایل کمر درد

در این بخش می‌خواهیم به دلایل شایع و مهمی که موجب ایجاد کمردرد در افراد می‌شود اشاره کنیم.

آرتروز کمر

شاید بتوان گفت شایع ترین بیماری ستون فقرات آرتروز کمر می‌باشد. این یک بیماری التهابی در مفاصل است که به دلیل فرسایش غضروف سر استخوان‌ها در مفصل اتفاق می‌افتد. آرتروز به جز ستون فقرات و کمر در دست، زانو و لگن هم ممکن است اتفاق بیافتد.

آرتروز عموما با بالا رفتن سن شایع‌تر می‌شود. این مسئله هم به دلیل ساییدگی و فرسایش مفاصل در گذر عمر است. با ساییده شدن مهره‌های کمر بر روی هم، افراد کمر درد می‌شوند و یا در حرکت خود محدودیت احساس می‌کنند. موثرترین درمان کمر درد و آرتروز را می‌توان فیزیوتراپی کمر زیر نظر متخصص دانست. شما می‌توانید فیزیوتراپی را در مراکز درمانی و یا در خانه انجام دهید. در ابتدای شروع تمرینات فیزیوتراپی بهتر است که این کار به همراهی یک متخصص اتفاق بیافتد اما به مرور شما می‌توانید با خرید دستگاه‌های فیزیوتراپی خانگی اقدام به درمان کمر درد خود در منزل بکنید.

درد عصب سیاتیک

یکی دیگر از دلایل شایع کمر درد فشار آمدن به عصب سیاتیک و درد در این بخش است. در صورتی که بخواهید تشخیص دهید درد کمر به دلیل فشار عصب سیاتیک است باید به وجود درد در باسن، پشت ران و ساق پا توجه کنید. عصب سیاتیک در واقع یکی از بزرگترین اعصاب بدن شما است که در بخش انتهایی ستون فقرات واقع شده و به سمت استخوان لگن و ساق پا ادامه می‌یابد. از دیگر علائمی که می‌توان جز درد سیاتیک دانست، گزگز اندام‌های تحتانی و ضعف در پاها هستند. فیزیوتراپی کمر از تاثیرگذارترین راه های درمان درد عصب سیاتیک می‌باشد. هرچند که برخی پزشکان عمل جراحی را به افراد توصیه می‌کنند. اما بر اساس گزارش برخی بیماران، فیزیوتراپی می‌تواند حتی از عمل جراحی نیز کارآمدتر باشد.

در واقع شما با انجام تمرینات فیزیوتراپی کمر کمک می‌کنید تا عضلات درگیر در قسمت عصب سیاتیک تقویت شوند و از این راه بتوانند موجب کاهش درد شما شود.

تنگی کانال نخاعی

یکی دیگر از عارضه‌هایی که موجب کمر درد در افراد می‌شود، تنگی کانال نخاعی است. این بیماری می‌تواند مادرزادی یا اکتسابی باشد. با کاهش فضای موجود در نخاع، فشار بر روی نخاع و رشته‌های عصبی در مجاورت دیسک کمر و گردن بیشتر می‌شود و این عارضه می‌تواند کمر درد و گردن درد را به همراه داشته باشد.

شما با انجام فیزیوتراپی کمر و یا فیزیوتراپی سر و گردن می‌توانید علائم دردناک این عارضه را کمتر کنید. این بیماری می‌تواند سایر اندام‌های بدن شما را نیز درگیر کند. در برخی موارد دیده شده که تنگی کانال نخاعی موجب زانو درد نیز می‌شود.

بیرون زدگی یا فتق دیسک کمر

از دیگر علل شایع کمر درد می‌تواند بیرون زدگی دیسک کمر باشد. این بیماری می‌تواند برای بیمار محدودیت حرکتی ایجاد کند و درد بسیار شدیدی دارد. در صورتی که بیرون زدگی بسیار زیاد باشد، ممکن است اندام‌های تحتانی را فلج کرده و یا موجب بی اختیاری ادرار و مدفوع شود. در این شرایط جراحی تنها راه درمان است.

اما در صورتی که این عارضه تا این حد در بدن بیمار شدت پیدا نکرده باشد، می‌توانید با فیزیوتراپی کمر، عوارض آن را کم کنید و به مرور بهبودی برای بیمار حاصل خواهد یافت.

سندروم پیریفورمیس

این سندروم نیز می‌تواند دلیل دیگری برای کمر درد افراد باشد. این سندروم نوعی آسیب عصبی به اندام‌های تحتانی افراد است. عضله پیریفورمیس یک عضله در نزدیکی بالای مفصل ران در باسن است که می‌تواند در حرکت اندام تحتانی نقش پررنگی داشته باشد.

در صورتی که این عضله دچار اسپاسم شود، عصب سیاتیک شما را درگیر می‌کند و درد شدیدی در باسن و لگن ایجاد خواهد شد. هرچند که به راحتی و با چند جلسه درمان فیزیوتراپی کمر می‌توانید این عارضه را درمان کنید و درد را در بخش لگن، پشت ران و کمر کم کنید.

روش ­های درمان فیزیوتراپی

فیزیوتراپی کمر می‌تواند به دو روش فعال و غیر فعال انجام شود. در روش فعال فیزیوتراپ به افراد برخی تمرینات ورزشی را توضیح داده و کمک می‌کند تا با انجام آن‌ها درد بیمار کم شده و درمان تسریع شود. در روش غیر فعال با ماساژ، دستگاه های فیزیوتراپی و… سعی در تحریک عضلات شده و موجب تقویت آن‌ها می‌شود. به­طور کلی پیگیری جلسات فیزیوتراپی کمر، انجام تمرینات ورزشی، استراحت کردن و یا حتی مصرف قرص‌های مسکن مانند قرص متوکاربامول می‌تواند در بهبود درد کمر شما موثر بوده و روند درمان را تسریع بخشد.

شروع این درمان­ها غالبا با درمان­های پاسیو یا غیر فعال است که منجر به ریلکس شده بدن می­گردند. از جمله درمان­های غیرفعال یا پاسیو جهت درمان بیماری دیسک، می­توان به موارد ذیل اشاره کرد :

1. ماساژ بافت­های عمقی
2. درمان­های گرم و سرد
3. تحریک­های الکتریکی نظیر تنس و هیدروتراپی

پس از آن که با انجام درمان­های پاسیو، بدن رو به بهبودی می­رود؛ فرد قادر به انجام فعالیت­های اکتیو یا فعال می­گردد که این فعالیت­ها به تقویت بدن و پیشگیری از تشدید درد می­انجامند. از جمله درمان­های فعال یا اکتیو جهت درمان بیماری دیسک، می­توان از آن­ها بهره برد عبارتند از:

1. ثبات عضلات شکمی
2. انعطاف­پذیری
3. هیدروتراپی
4. تقویت عضلات

در این تحقیق، به اختصار به بررسی درمان­های فیزیوتراپی در درمان دیسک پرداخته ایم.

درمان های غیرفعال یا پاسیو برای درمان دیسک

فیزیوتراپی غیر فعال یا منفعل به نوعی از فیزیوتراپی کمر نسبت داده می‌شود که عموما به صورت درمان دستی یا با دستگاه‌های فیزیوتراپی و توسط متخصص فیزیوتراپ انجام می‌گیرد. این نوع فیزیوتراپی به صورت تمرینات دستی که روی بدن بیمار انجام می‌شود، موجب افزایش دامنه حرکتی فرد خواهد شد.

در ادامه روش­های درمانی پاسیو یا غیرفعال برای درمان دیسک مختصرا شرح داده شده است.

ماساژ بافت­های عمقی

به­طور میانگین بیشتر از 100 نوع ماساژ بدین منظور موجود است که از این میان، ماساژ بافت­های عمقی مناسب­ترین گزینه برای درمان دیسک­های هرنیه محسوب می­گردد. ماساژ بافت­های عمقی؛ از میزان استرس و اسپاسم در عضلات عمقی، کاسته و می­توان گفت که از حرکات اضافی عضلات ممانعت به­عمل می­آورد.

درمان­های گرم و سرد

گرما و سرما­، هر یک اثرات مطلوب و مفید خود را به­دنبال دارند؛ از این رو پزشک، ممکن است هر دوی آن ها را متناوبا در راستای درمان دیسک به­کار گیرد. به­طور کلی، پزشک جهت افزایش جریان خون در اندام مورد نظر از گرما استفاده می­کند. همچنین توجه داشته باشید که انتقال مواد مغذی و اکسیژن به موضع مورد نظر و خارج ساختن مواد ناشی از اسپاسم عضلات و در نتیجه، ترمیم محل آسیب دیده، در گرما درمانی تسهیل می­گردد. در سرما درمانی یا اصطلاحا کرایوتراپی؛ از سرعت جریان خون کاسته شده و در پی این اتفاق، از التهاب اسپاسم عضلانی و درد موجود نیز کاسته خواهد شد.

تحریک عصب الکتریکی

در فرایند فیزیوتراپی در درمان دیسک، تنس در حقیقت، دستگاهی است که با بهره­وری از جریان الکتریکی و تحریک عضلات؛ اسپاسم عضلانی را کاهش داده و با آزادسازی اندورفین، منجر به تقلیل درد می­گردد. تحریک عصبی الکتریکی با ولتاژ کم که از راه پوست انجام می‌شود نوعی از فیزیوتراپی کمر است. در این روش از 4 الکترود در ناحیه درد استفاده می‌شود که شدت الکتریکی 10 تا 30 میلی آمپر را در فرکانس بین 40 تا 150 هرتز برای مدت زمان نیم ساعت الی یک ساعت به بدن وارد می‌کند. با انجام این روش می‌توان درد بیمارانی را که سندروم درد عصبی یا اسکلتی عضلانی دارند بهبود بخشید.

اولتراسوند

در این روش از فیزیوتراپی کمر با استفاده از امواج صوتی دارای فرکانس بالا باعث می‌شوند تا بافت‌های عمیق گرم شده و موجب افزایش جریان خون در آن بافت‌ها می‌شوند. به این صورت التهابات مزمن کاهش پیدا کرده و بافت نرم‌تر می‌شود و انعطاف پذیری بیشتری پیدا می‌کند که در نهایت به کاهش درد ختم خواهد شد.

کاربرد این روش بیشتر برای درمان بیماری‌های اسکلتی عضلانی است. در صورتی که بیمار دچار اسپاسم عضلانی شده باشد یا درد مزمن در ناحیه مفصل و تاندون احساس کند، این روش می‌تواند به او در بهبود وضعیتش کمک زیادی نماید.

استفاده از کرست و بریس

انواع مختلفی از بریس‌های آماده یا حتی سفارشی وجود دارند که برای پوشاندن پایین تنه استفاده می‌شوند. این بریس‌ها که به آن‌ها کرست هم گفته می‌شود عموما در جنس‌های مختلف و با ماهیت نرم و سفت در بازار موجود می‌باشند. استفاده از بریس یا کرست می‌تواند به نوعی از ساختار خارجی ستون فقرات و کمر شما حمایت کرده و فشار را از روی آن‌ها بردارد. این بریس‌ها عموما برای آسیب دیدگی کمر، درد مفاصل، نخاع و یا مهره‌های کمر کاربرد دارند.

طب سوزنی

همانطور که می‌دانید طب سوزنی یکی از روش‌های درمان درد در بدن می‌باشد که ترکیب آن با دارو و فیزیوتراپی کمر می‌تواند دردهای مزمن در این ناحیه را تا حد زیادی بهبود بخشد. با ورود این سوزن‌ها اندروفین به عنوان یک مسکن طبیعی ترشح شده و گردش خون بهبود پیدا می‌کند.

آب درمانی

آب درمانی خواص زیادی دارد. بیمار با کمک فیزیوتراپیست در استخر آب گرم شروع به قدم زدن می‌کند یا در وان گردی می‌نشیند، این کار به کاهش استرس عضلات کمک می‌کند. آب با خاصیت ضد التهابی خود به بهبود دیسک کمر کمک زیادی می‌کند.

گرما یا سرمادرمانی

فیزیوتراپیست از گرما برای افزایش سرعت جریان خون در سراسر بدن استفاده می‌کند. خون با اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها و تأمین مواد غذایی مورد نیاز آن‌ها، به بهبود عضو آسیب‌دیده کمک به‌سزایی می‌کند.

فیزیوتراپیست زمانی از سرما برای درمان دیسک کمر استفاده می‌کند که بیمار دچار التهاب و اسپاسم عضلانی شده است. در این روش فیزیوتراپی دیسک کمر، سرما جریان خون را کاهش می‌دهد تا التهاب کمتر شود.

لیزر درمانی

لیزر درمانی یک انتخاب محبوب در فیزیوتراپی دیسک کمر است. در این روش از نور لیزر برای کاهش التهاب و آدم دیسک استفاده می‌کنند.

وقتی بیمار درد زیادی دارد، فیزیوتراپیست برای کاهش آن از لیزر استفاده می‌کند. به این صورت که لیزر با اثر بر گیرنده‌های عصبی درد، جلوی انتقال پیام به مغز را می‌گیرد و به‌همین خاطر درد از بین می‌رود.

همچنین در برخی شرایط جراحی دیسک با استفاده از لیزر انجام می‌شود که برای آشنایی بیشتر با این روش ما در مقاله لینک داده شده اطلاعات جامعی در اختیارتان قرار داده‌ایم.

مگنت تراپی

مگنت تراپی یکی دیگر از روش‌های فیزیوتراپی دیسک کمر برای درمان این بیماری و از نوع غیرتهاجمی است. با قرار گرفتن در یک میدان مغناطیسی ثابت، یون‌های موجود در بدن بیمار شروع به حرکت می‌کنند و این کار جریان خون در عضو آسیب‌دیده را افزایش می‌دهد. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، افزایش جریان خون باعث مقدار اکسیژن‌رسانی و غذارسانی به بافت‌ها را زیاد می‌کند و در نتیجه باعث بهبود عضو آسیب‌دیده می‌شود.

هیدروتراپی

مقصود از هیدروتراپی، قرارگیری در حوض آب گرم می­باشد که به شل شدن عضلات و کم­تر شدن شدت درد می­انجامد.

درمان­ های فعال یا اکتیو برای درمان دیسک

فیزیوتراپی فعال که همراه با حرکات ورزشی مناسب باشد، یکی از روش‌های فیزیوتراپی کمر است. در صورتی که فردی تمرینات فیزیوتراپی کمر خود را آغاز کرده باشد، احتمالا حدود 8 الی 12 می‌تواند نتایج آن را بر روی دردهای مزمن کمر خود احساس کند. به­طور عمومی پزشکان به این نتیجه رسیده‌اند که بیماران دارای دردهای مزمن ناحیه کمر، تحرک زیادی در طول روز ندارند. به همین منظور نیز به آن‌های فیزیوتراپی فعال کمر را به صورت پیش رونده توصیه می‌کنند. به این صورت با توجه به جلو رفتن در جلسات فیزیوتراپی، تمرینات سخت‌تر و شدیدتر می‌شود و اول راه فشار زیادی به بیمار وارد نمی‌آید.

در این بخش روش­های درمانی اکتیو با فعال برای درمان دیسک به صورت مختصر شرح داده شده­اند.

ثبات عضلات شکمی

قدرت عضلات شکمی تاثیر قابل توجهی در ثبات ستون فقرات دارد­؛ تا جایی که ضعف عضلات شکمی سبب ایجاد فشار مضاعف بر روی عضلات پشت و کمر شده و منجر به ایجاد درد در این نواحی می گردد. لذا پزشک متخصص از طریق تجویز تمرین های مناسب جهت ثبات عضلات شکم، کمک می­کند با تقویت عضلات این ناحیه؛ عضلات پشت و کمر، ثبات یافته و درد موجود کاهش یابد.

انعطاف ­پذیری

حرکاتی نظیر ایروبیک و ورزش­های قدرتی می­باشد که سبب ایجاد کشش در بدن شده و انعطاف­پذیری عضلات را به­دنبال دارند و سهولت حرکات بدن را در پی خواهند داشت.

هیدروتراپی

هیدروتراپی در درمان­های فعال؛ برخلاف هیدروتراپی در درمان­های پاسیو، به­منزله انجام ورزش­های آبی؛ همچون ایروبیک در آب می­باشد که به میزان قابل توجهی به کاهش شدت درد کمک می­کند.

تقویت عضلات

باید توجه داشت که عضلات قوی به­عنوان یک حامی و پشتیبان قوی برای ستون فقرات به شمار می­روند و به راحتی می­توانند درد ستون فقرات را کاهش داده و از دردهای آینده نیز پیشگیری نمایند. با توجه به موارد فوق­الذکر می­توان اذعان داشت که فیزیوتراپی در درمان دیسک، موثر است.

فیزیوتراپی پس از عمل دیسک کمر

در صورتی که شما احساس کمردرد می‌کنید، پس از پیگیری این موضوع و مشورت با دکتر متخصص، ممکن است به این نتیجه برسید که باید عمل جراحی دیسک کمر انجام دهید. پس از عمل برخی مراقبت‌های ویژه نیاز است که فیزیوتراپی یکی از آن‌ها می‌باشد. هرچند که تجویز فیزیوتراپی پس از عمل دیسک کمر کاملا وابسته به نظر دکتر و وضعیت جسمی بیمار است. عموما فیزیوتراپی پس از عمل دیسک کمر به شما کمک می‌کند تا دامنه حرکتی خود را بازیابی کنید و سریع‌تر بتوانید به روال عادی زندگی برگردید.

برخی از دلایل توصیه فیزیوتراپی پس از عمل دیسک کمر به شرح زیر است:

• کاهش درد کمر پس از عمل
• اصلاح وضعیت بدنی و نحوه حرکت یا ایستادن فرد پس از جراحی
• افزایش انعطاف در ناحیه کمر
• بازیابی توان فرد

برخلاف تصور عموما که فکر می‌کنند پس از عمل دیسک کمر باید فعالیت بدنی خود را کاهش دهند، افزایش فعالیت درست می‌تواند به سلامت فرد و کمرش کمک شایانی کند.

همانطور که گفتیم تجویز فیزیوتراپی پس از عمل جراحی به نظر دکتر شما بستگی دارد. عموما پس از عمل دیسک کمر و در زمان بستری بودن بیمار در بیمارستان، یک فیزیوتراپ جهت اصلاح حرکات بیمار مانند نحوه نشستن، ایستادن، بلند شدن و… به بیمار مشاوره داده و حرکات درست را با او تمرین می‌کند تا از آسیب مجدد پیشگیری نماید. اما تداوم جلسات فیزیوتراپی کمر در منزل یا مراکز درمانی وابسته به نظر پزشک است. اما به طور معمول بین 6 تا 12 جلسه فیزیوتراپی پس از عمل دیسک کمر به بیمار پیشنهاد می‌شود.

انجام ماساژ و فیزیوتراپی دستی، استفاده از دستگاه‌های فیزیوتراپی، تمرینات فعال فیزیوتراپی، سرما یا گرما درمانی و… از جمله مواردی هستند که پس از عمل جراحی برای بیماران انجام می‌گیرد. عموما پس از 4 الی 6 هفته بعد از عمل جراحی، بیماران می‌توانند جلسات فیزیوتراپی خود را آغاز نمایند تا بهبودی کامل و بازیابی توان آن‌ها در ناحیه کمر هرچه سریع‌تر اتفاق بیافتد. در جلسات فیزیوتراپی عموما تمرینات جهت تحریک بافت‌های عصبی، پایداری ستون فقرات، تقویت عضلات پا و… انجام می‌شوند.

تعداد جلسات فیزیوتراپی کمر به شدت علائم آسیب در این اندام بستگی دارد. در صورتی که برای درمان کمر درد مزمن به فیزیوتراپ مراجعه می‌کنید، احتمالا در 8 جلسه 1 ساعته بتوان علائم را تا مرز بهبودی کامل کاهش داد.

اما پس از آن احتمالا به یک برنامه تمرینی و مراقبتی در خانه احتیاج دارید که برای مدت 10 هفته انجام شود تا از بازگشت درد پیشگیری شود. هرچند که این مدت ممکن است وابسته به شدت بهبود باشد.

در برخی موارد امکان دارد که درد در مدت کوتاه‌تری بهبود پیدا کند و تعداد جلسات کمتری نیاز باشد و یا ممکن است که کمر درد افزایش یابد و به جلسات بیشتری احتیاج داشته باشید.

طب فیزیکی و توانبخشی جهت درمان دیسک کمر

نقش متخصص طب فیزیکی و توانبخشی این است که به شما کمک کند که بدون جراحی دوباره به روند عادی زندگی بازگردید و تمامی‌ کارهای روزانه خود را مانند قبل انجام دهید و همچنین به شما کمک کند درد ناشی از دیسک کمر خود را تسکین دهید.

برنامه‌ی درمانی شما ترکیبی از حرکات ورزشی و تراپی‌های ویژه است که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

• انجام تمرینات مخصوصی که موجب کاهش فشار بر عصب‌های تحریک شده در کمر شما می‌شود و باعث کاهش درد و سایر علائم آزاردهنده‌ی دیسک کمر می‌شود، مانند درمان مکنزی.
• حرکات کششی و حرکاتی برای افزایش انعطاف‌پذیری شما به منظور بهبود دامنه‌ی حرکتی مفاصل و همچنین بهبود حرکتی ماهیچه‌ها، چرا که بهبود حرکت در ناحیه آسیب‌دیده یک عامل ضروری برای تسکین درد است.
• حرکات تقویتی برای گروه‌های عضلانی اصلی و بزرگ، به منظور حمایت و پشتیبانی بیشتر از مفاصلی که موجب درد کمر شده‌اند.
• تمرینات ایروبیک برای بهبود وضعیت کلی سلامت شما – وزن بدن، قدرت و تحرک و چابکی- که موجب تسکین درد فعلی شما شده و همچنین از بروز مجدد آسیب در آینده پیشگیری می‌کند.

علاوه بر برنامه‌ی تمرینی برای درمان کمردرد با ورزش، فیزیوتراپیست شما از تراپی‌های زیر نیز برای درمان شما کمک می‌گیرد:

• درمان‌های دستی برای بهبود حرکت در مفاصل خشک شده و ماهیچه‌هایی که دچار گرفتگی و انقباض شده‌اند.
• آموزش به بیمار در مورد نحوه‌ی صحیح حرکت کردن (و انجام دادن کارها) و همچنین ژست و قامت صحیح بدن. فیزیوتراپیست به شما آموزش می‌دهد که بهترین و صحیح‌ترین راه برای بلند کردن اجسام، خم شدن، نشستن، ایستادن و خوابیدن چیست.
• مدالیته‌های درمانی خاص برای تسکین درد از جمله سرمادرمانی، تراکشن و تحریک الکتریکی (الکتروتراپی). این مدالیته‌های درمانی برای تسکین در‌دهای شدیدی به کار می‌روند که با کمک درمان‌های دیگر تسکین پیدا نمی‌کنند.

تمرینات مکنزی برای درمان بیرون‌زدگی دیسک کمر

تمرینات مکنزیموجب می‌شود که درد ناشی از دیسک کمر که تا پاها منتشر می‌شود، متمرکز شود و این درد از پاها بیرون بیاید و به کمر بازگردد. این تمرینات به­طور کلی برای بهبود دردهای حاد یا مزمن کمر است که ناشی از بیرون‌زدگی دیسک کمر می‌باشد و لازم است این تمرینات به صورت روزانه انجام شوند. تمرینات مکنزی شما را برای انجام تمرینات چالش‌برانگیز دیگر مانند تمرینت ثبات کمر آماده می‌کند. تمرینات ثبات کمر موجب می‌شوند که عضلات میانی بدن قوی شوند و این موضوع موجب می‌شود ستون فقرات شما در تمامی‌ حالت‌ها، از خوابیدن گرفته تا پریدن و جهش کردن، دارای وضعیتی صحیح و طبیعی باشد و هیچ قوس یا برآمدگی غیرطبیعی نداشته باشد. تمرینات مکنزی موجب افزایش دامنه حرکتی، تسریع روند ریکاوری و کاهش یا حتی از بین بردن کامل درد کمر می‌شود. اما همه‌ی این‌ها تنها در صورتی است که برنامه‌ی تمرینی شما به صورت اختصاصی و توسط یک متخصص تنظیم شده باشد. لازم است بیمار توسط پزشک معاینه شود و به طور دقیق و کامل ارزیابی شود تا تشخیص داده شود که چه حرکاتی برای مشکل خاصی که او دارد، مفید و سودمند خواهند بود. شما نمی‌توانید خودتان به تنهایی این حرکات را یادبگیرید و با کنار هم قرار دادن آن‌ها یک برنامه‌ی تمرینی برای خودتان طرح‌ریزی کنید. تمرینات مکنزی برای تمامی ‌افراد مناسب نیستند و ممکن است با توجه به شرایط جسمی‌ و سایر مشکلات دیگری که بیمار دارد، انجام آن‌ها با محدودیت‌هایی مواجه باشد؛ پزشک شما این موضوع را تعیین خواهد کرد.

• حالت نشستن: تمرین کنید که در زمان نشستن، حالت قرارگیری بدن و ستون فقرات شما صحیح باشد. روی یک چهارپایه یا صندلی بنشینید و این مراحل را انجام دهید:
• خم شوید.
• به آرامی ‌کمر خود را صاف کنید و حتی از حالت صحیح قرارگیری کمر نیز فراتر بروید و به کمر خود قوس بدهید (مانند افرادی که گودی کمر دارند) و دو تا سه ثانیه در این حالت بروید.
• دوباره به آرامی ‌کمر خود را کمی ‌خم کنید تا جایی که در وضعیت صحیح و مناسب قرار بگیرد. این حرکت را 15 بار تکرار کنید. تا زمانی که بتوانید با راحتی، به شکل صحیح بنشینید، این تمرین را روزی سه بار انجام دهید.
• آماده شدن برای تمرین شنای نیمه: تصویری که می‌بینید حالتی است که برای آماده شدن برای انجام شنای نیمه باید در آن قرار گیرید. چندین بار این کار را انجام دهید و وزن بدنتان در این حالت روی آرنجتان باشد. هربار بین یک یا دو دقیقه این تمرین را انجام دهید، تا زمانی که احساس کنید برای انجام شنای نیمه آماده هستید. سپس، قبل از این که تمرین شنای نیمه را شروع کنید، برای چند ثانیه دراز بکشید و به خودتان استراحت بدهید.
• شنای نیمه: این حرکت همانطور که در تصویر می‌بینید نیز بسیار ساده است. در صورتی که می‌توانید در هنگام انجام این حرکت، لگن‌تان با زمین در تماس باشد. در صورتی که نمی‌توانید این کار را انجام دهید، اجازه دهید لگن شما ریلکس باشد و عضلات آن را شل بگیرید تا هنگام انجام حرکت لگن شما تا جای ممکن از زمین ارتفاع نگیرد. مانند تصویر، حرکت شنای نیمه را انجام دهید و در حالتی که بدنتان بالا قرار دارد، دو دقیقه صبر کنید. برای آن که لگن شما تا جای ممکن به زمین نزدیک باشد، در هنگام بالا کشیدن بدن خود، بازدم را انجام دهید. برای شروع، این تمرین را 4 تا 6 بار در روز و در هر نوبت بین 10 تا 15 بار تکرار کنید.
• ریلکسیشن: عضلات کمر نیاز به ریلکسیشن و شل شدن دارند، بنابراین برای چند دقیقه مانند حالتی که در تصویر می‌بینید دراز بکشید. در حین انجام تمرینات، هر زمانی که احساس کردید نیاز دارید به کمر خود استراحت دهید، این کار را انجام دهید.
• تمرینات کششی و قدرتی: شامل موارد زیر است:
• جمع کردن یک زانو در سینه: روی یک زمین صاف و سخت، به پشت دراز بکشید. با دستان خود پشت ران یا روی زانوی خود را بگیرید و دستانتان را در هم حلقه کنید و زانوی خود را به سمت قفسه سینه‌ی خود جمع کنید. پای دیگر شما در این تمرین بالا نمی‌آید و روی زمین است. این حالت را برای 30 ثانیه نگه دارید و سپس جای پاها را عوض کنید و تمرین را مجددا تکرار کنید.
• جمع کردن هر دو زانو در سینه: درست مانند تمرین قبلی، روی یک زمین صاف و سخت، به پشت دراز بکشید. با دستان خود پشت هر دو ران یا روی هر دو زانوی خود را بگیرید و دستانتان را در هم حلقه کنید و زانوهای خود را به سمت قفسه سینه‌ی خود جمع کنید. این حالت را برای 30 ثانیه نگه دارید و سپس جای پاها را عوض کنید و تمرین را مجددا تکرار کنید.
• تمرین کشش سجده: روی یک سطح صاف و سخت، دو زانو بنشینید، به طوری که باسن شما روی کف پاهای شما قرار گیرد. به آرامی ‌به سمت جلو خم شوید و دستان خود را نیز به سمت جلو بکشید. این کشش را برای 30 ثانیه نگه دارید و سپس به حالت اولیه بازگردید. این تمرین را درحالتی تکرار کنید که یکبار به سمت چپ متمایل شوید و یکبار به سمت راست. در این حالت مرکز بدن شما به سمت چپ و راست کمی‌ چرخش دارد.
• بالا آوردن لگن: روی یک زمین صاف و سخت، به پشت دراز بکشید. کف پاهای شما باید کاملا روی زمین باشد و زانوهایتان خمیده باشد و پاهایتان کنار هم جفت باشد. عضلات لگن خود را منقبض کنید و کمر خود را به سمت زمین فشار دهید و بدین ترتیب باسن خود را از روی زمین بلند کنید و تا جای ممکن از زمین دور کنید. برای 5 ثانیه در این حالت بمانید و سپس باسن خود را به سمت زمین برگردانید. بسیار مهم است که هنگام انجام دادن این تمرین نفس عمیق بکشید و نفس خود را در سینه حبس نکنید.
• چرخش تنه: روی یک زمین صاف و سخت، به پشت دراز بکشید. کف پاهایتان روی زمین و زانوهایتان خم باشد. سپس تنه‌ی خود را به طرفین بچرخانید. این حرکت را بسیار آرام و با تمرکز انجام دهید و حرکات سریع و ناگهانی انجام ندهید.

جمع­ بندی نهایی

استراحت، اجتناب از نشستن و خم و راست شدن و همچنین پرهیز از برداشتن اشیای سنگین و رانندگی کردن، از توصیه های عمومی هستند که به تمام مبتلایان به دیسک کمر توصیه می شوند. فیزیوتراپی برنامه ای متناسب با نیازهای خاص بدن بیمار جهت درمان موفق دیسک می­باشد. امروزه، سیستم مراقبت های بهداشتی این امکان را فراهم ساخته تا برای زمان و نیز هزینه درمان مورد نیاز، صرفه جویی شود. لازم به ذکر است که فیزیوتراپی یک گزینه کاملا ایمن، موثر و غیرتهاجمی برای درمان درد ناشی از دیسک کمر می­باشد.